بیشتر ما فکر می‌کنیم شخصیتی ثابت و تغییرناپذیر داریم، اما بر اساس پژوهش‌های انجام‌شده در این زمینه، شخصیت افراد (شامل احساسات و افکار و رفتار) ممکن است در طی زمان تغییر کند. در این مقاله، درباره تغییرات شخصیت با افزایش سن می‌گوییم. با ما همراه باشید.
با افزایش سن چه اتفاقی برای شخصیت ما می‌افتد؟
طبق پژوهشی در سال ۲۰۱۸، با افزایش سن میزان آرامش، اعتمادبه‌نفس، رهبری و حساسیت اجتماعی ما افزایش می‌یابد. در این پژوهش، دانش‌آموزان دبیرستانی ابتدا در سال ۱۹۶۰ و سپس ۵۰ سال بعد به تعدادی سؤال درباره ویژگی‌های شخصیتی پاسخ دادند. محققان دریافتند با گذشت زمان و افزایش سن، افراد همچنان با شخصیت خود سازگارند؛ مثلا اگر فردی در نوجوانی برون‌گرا بوده، در میان‌سالی نیز فردی برون‌گراست. اما نکته جالب این پژوهش تغییرات محسوس شخصیت افراد با گذشت زمان بود؛ چیزی که دکتر «برنت رابرتز» استاد و مدیر گروه علوم رفتاری و اجتماعی دانشگاه الینوی آمریکا، اینگونه توصیف می‌کند:
الگوی ثابتی که در رشد شخصیت می‌بینیم، دستاوردهایی است که با گذشت زمان و افزایش سن ادامه می‌یابند یا شتاب بیشتری می‌گیرند. تغییراتی که در شخصیت افراد می‌بینیم، تغییراتی کاملا مثبت‌اند. به‌دست‌آوردن اعتمادبه‌نفس، وظیفه‌شناسی و ثبات عاطفی تأثیرات مثبتی بر کار، روابط و سلامت ما دارند، چون این ویژگی‌ها باعث عملکرد بهتر ما در هر زمینه‌ای از زندگی می‌شوند.
ویژگی‌های شخصیتی مهم با افزایش سن چه تغییری می‌کنند؟
همان‌طور که سن ما زیاد می‌شود و خودمان را با چالش‌های مختلف زندگی وفق می‌دهیم، تغییرات محسوسی در برخی ویژگی‌های شخصیتی مهم ما رخ می‌دهد. محققان ویژگی‌های مهم شخصیتی را در ۵ ویژگی خلاصه کرده‌اند. این ۵ ویژگی مهم عبارت‌اند از:
- تطبیق‌پذیری؛
- وظیفه‌شناسی؛
- ثبات عاطفی؛
- برون‌گرایی؛
- روراستی.
در این قسمت از مقاله تغییر ۳ ویژگی اول با افزایش سن را بررسی می‌کنیم.
۱. تطبیق‌پذیری
برخی معتقدند که افراد مسن بداخلاق‌ترند، اما در کمال تعجب و طبق پژوهش‌ها، با افزایش سن افراد همدل‌تر و دلسوزتر می‌شوند. به افراد سال‌خورده اطرافتان فکر کنید؛ مگر نه اینکه مهربانی و دلسوزی آنها اولین چیزی است که به خاطرتان می‌آید؟
طبق پژوهشی که در سال ۲۰۱۹ انجام شد، افراد مسن بسیار همدل‌تر از میان‌سالان‌اند. تطبیق‌پذیری و سازگاری با شرایط موجود یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شخصیتی است که با افزایش سن تغییر می‌کند و افزایش می‌یابد.
۲. وظیفه‌شناسی
هرچه سن ما بیشتر می‌شود، وظیفه‌شناسی ما نیز افزایش می‌یابد و خود را در قبال موضوعات و افراد بیشتری مسئول می‌دانیم. مسئولیت‌پذیری، وظیفه‌شناسی و برآورده‌کردن انتظارات دیگران و انجام وظایف مهارت‌هایی‌اند که با افزایش سن و تجربه تقویت می‌شوند.
۳. ثبات عاطفی
به‌گفته محققان، با افزایش سن روان‌رنجوری افراد کاهش و عزت‌نفس آنها افزایش می‌یابد. ثبات عاطفی ویژگی دیگری است که احتمالا با گذشت زمان و افزایش سن تغییر می‌کند. البته استثنائاتی هم وجود دارند و ممکن است برخی افراد در زندگی‌شان دچار چالش‌ها و مشکلاتی شوند که به‌مرور باعث بی‌ثباتی عاطفی آنها شود.
محققان روند تغییر این ۳ ویژگی مهم را بلوغ شخصیتی می‌نامند، چون سازگاری و وظیفه‌شناسی و ثبات عاطفی ویژگی‌های بسیار مطلوبی‌اند که باعث بهبود کیفیت زندگی می‌شوند.
چه چیزی باعث تغییر شخصیت می‌شود؟
عوامل مختلفی در تغییر شخصیت افراد نقش دارند که مهم‌ترینشان عبارت‌اند از:
- ژنتیک؛
- والدین؛
- همسر؛
- همکاران؛
- خواهر و برادر؛
- اعضای جامعه؛
- معلمان و مربیان.
تغییرات شخصیتی در افراد مسن
بسیاری از افراد فکر می‌کنند بیشترین تغییرات مربوط به شخصیت در سال‌های ابتدایی زندگی ایجاد می‌شوند. گرچه دوران کودکی و نوجوانی دوره‌های مهم رشدی محسوب می‌شوند، تغییرات مربوط به شخصیت مختص این دوران نیست. در سال‌های ابتدایی زندگی متوجه بسیاری از اتفاقات و چالش‌های زندگی نیستیم و بعدا با افزایش سن و تجربه و چشیدن سرد و گرم روزگار شخصیتمان دستخوش تغییر می‌شود.
تغییر شخصیت همیشه مثبت نیست. گاهی به‌خاطر برخی مشکلات مربوط به کهن‌سالی مانند مشکلات سلامتی، ازدست‌دادن شریک زندگی یا ازدست‌دادن ارتباطات اجتماعی افراد گوشه‌گیرتر از قبل می‌شوند.
کلام پایانی
در کمال تعجب شخصیت با افزایش سن تغییر می‌کند و برخی ویژگی‌های مهم شخصیتی مانند تطبیق‌پذیری، وظیفه‌شناسی و ثبات عاطفی با گذشت زمان بهبود می‌یابند.
شما هم احساس می‌کنید نسبت به چند سال قبل شخصیت‌تان تغییر کرده است؟ بیشتر در چه جنبه‌هایی متوجه تغییر شخصیت‌تان شده‌اید؟ لطفا نظرات و تجربیات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در میان بگذارید.